Beste vrienden en vriendinnen van ELIANT,

Op 20 mei 2025 vond bij prachtig lenteweer onze conferentie Healthy Innovations for Europe in Brussel plaats. Ondanks de staking in het openbaar vervoer op die dag waren 115 deelnemers uit België, Nederland, Frankrijk, Duitsland, Zwitserland en Italië ter plaatse aanwezig, en samen met de meer dan duizend mensen die zich hadden aangemeld voor online deelname, mochten we inspirerende voorbeelden meemaken van hoe menselijke waardigheid in praktijk gebracht en aan de o zo nodige Europese vredescultuur gebouwd kan worden. Hier kunt U het volledige programma met alle betrokkenen nogmaals bekijken. De muzikale opening door drie cello’s en het schitterende concert van het Brusselse Conservatorium Orkest waarmee de conferentie werd afgesloten, toonden met de middelen van de muziek op de mooiste manier waar het in de maatschappelijke ontwikkeling om gaat: om de samenklank van de verschillende individuele vaardigheden.

Wijst Egypte Europa de weg?
Helmy Abouleish vertelde over de ontwikkeling van het Sekem-initiatief, dat sinds zijn lancering in 1977 heeft laten zien dat met behulp van de biologisch-dynamische teeltwijze en dito bodembeheer bestaande woestijngebieden weer in productieve cultuurlandschappen veranderd kunnen worden. Dankzij de in Sekem ontwikkelde Economy of Love (economie van de liefde) konden al 26.000 bedrijven worden gecertificeerd en in het project geïntegreerd; tot einde van het jaar zullen dit er niet minder dan 40.000 zijn. Het enthousiasmerende doel is in een niet al te verre toekomst de Egyptische landbouw in deze richting verder te ontwikkelen – voor duurzaam gezonde bodems en voedingsmiddelen voor mens en dier. Maar hoe kunnen de kleine BD-bedrijven economisch overleven? Doordat hun prestaties voor ecologie en klimaat in de vorm van CO₂-certificaten worden beloond! Op deze wijze is de inspanning voor het composteren en het gebruik van de biodynamische preparaten voor de verzorging van de bodem en ondersteuning van de plantengroei de moeite waard. En met het hierdoor verkregen inkomen kunnen de boerenfamilies een eenvoudig, waardig leven leiden en de opleiding van hun kinderen bekostigen.

Verantwoordingsvermogen in plaats van overregulering
De ondernemer Armin Steuernagel maakte aan de hand van sprekende voorbeelden duidelijk hoe verlammend de neiging tot controle en regelgeving op het Europese bedrijfsleven werkt – temeer wanneer de Europese landen onder elkaar ook nog eens uiteenlopende bijkomende eisen stellen. De kosten voor productveiligheid en innovaties lopen hierdoor zodanig uit de hand dat ze uiteindelijk alleen nog door grote ondernemingen gedragen kunnen worden. Het gevolg is dat steeds meer mkb-bedrijven van de markt verdwijnen, waardoor niet alleen hun innovatiepotentieel verloren gaat, maar ook de mogelijkheid om verantwoordingsvermogen te ontwikkelen, een essentieel onderdeel van menselijke waardigheid. Zoals ieder levend organisme innovatie en vernieuwing nodig heeft, geldt dit ook voor de economie. Als deze ontbreken, veroudert het systeem en gaat de productiviteit achteruit. Steiners concept van sociale driegeleding geeft de aanzet om de geestelijke, juridische en economische voorwaarden voor een productief en menswaardig economisch leven te onderzoeken en verder te ontwikkelen.

Ontwikkelingsgerichte media-educatie: een geslaagde bruggenbouw
Na de overhaaste, van iedere wetenschappelijke basis gespeende invoering van digitaal onderwijs al vanaf de basisschool is op grond van de sindsdien gemaakte ervaringen en actuele onderzoeksresultaten gelukkig een groeiende herbezinning waar te nemen. Autonomie, creativiteit en sociale vaardigheden hebben de analoge ontwikkelingsruimte nodig! Vertegenwoordigers van ECSWE, de Europese koepelorganisatie van de Steiner-Waldorf-pedagogiek, presenteerden het samen met partners ontwikkelde Hermmes-project voor leeftijdsadequate media-educatie en lieten zien hoe een gezonde, constructieve ontwikkeling in het digitale tijdperk eruit kan zien. Dankzij deze knowhow zijn zij inmiddels tot een veelgevraagde gesprekspartner in Brussel en diverse landen geworden. Wat bijzonder heuglijk is: het Hermmes-project is medegefinancierd door de Europese Unie en is een toonbeeld van een geslaagde bruggenbouw tussen de inzet van de Steiner-Waldorf-pedagogiek en de verantwoordelijke autoriteiten.

De geneeskunde van de toekomst heeft een mondige patiënt nodig!
Het is de taak van artsen, verpleegkundigen en therapeuten hun patiënten en cliënten door uitleg over hun situatie in staat te stellen zelf actief en vanuit inzicht aan hun genezing mee te werken. Steiner muntte hiervoor het begrip democratisering van de gezondheidszorg, dat wil zeggen: een gezond evenwicht tussen eigen verantwoordelijkheid en het vertrouwen in autoriteit en wetenschap. In het centrum van een geneeskunde die de lichamelijke, psychische en geestelijke behoeften van de mens in hun samenhang bekijkt, staat daarom een verzorgende grondhouding, een broederlijk begeleiden door ziektes en crises. De antroposofische geneeskunde en zorg omvat naast de beproefde schoolgeneeskundige methoden ook het brede spectrum aan uitwendige toepassingen uit de zorg, de procesgerichte geneesmiddelbereidingen uit de antroposofische farmacie, de kunstzinnige therapieën, biografiewerk en de pastorale geneeskunde.

Slotwoord door Michael Bloss van de fractie van de Groenen in het Europees Parlement
In zijn slotwoord sprak Bloss zijn waardering uit voor het engagement van ELIANT voor een cultureel progressief Europa en moedigde hij ertoe aan met meer zelfbewustzijn op te komen voor de initiatieven van de toegepaste antroposofie en deze verder te ontwikkelen.

Onze dank gaat uit naar allen die ons geholpen hebben om Rudolf Steiners inspiraties voor de toekomst van Europa honderd jaar na zijn dood in Brussel zichtbaar te maken. Nu hopen wij dat we met de hulp van u allen ook het aanzienlijke financiële tekort zullen kunnen dekken dat door de kosten op de locatie, de catering, de hoogwaardige techniek en simultane vertaling in vier talen en de kunstzinnige omlijsting is ontstaan. Met iedere gift, hoe klein ook, draagt u ertoe bij! We danken u zeer voor deze speciale ondersteuning!

Met hartelijke groeten in naam van het ELIANT-team,
Michaela Glöckler