In hoeverre kan over de zelfbeschikking in gezondheidskwesties worden onderhandeld?

Beste vrienden en vriendinnen van ELIANT,

De aanpak van de coronapandemie - mondiaal, nationaal en regionaal - werd door een meerderheid van de wereldbevolking onderschreven en ondersteund. Toch heeft deze aanpak ook een alliantie van geneeskunde, wetenschap en politiek aan het licht gebracht en ons bewust gemaakt van de inspanningen die wereldwijd worden ondernomen om de strategieën van het gezondheidsbeleid te uniformiseren en in het kader van de WHO te standaardiseren.

De instrumenten voor die plannen en standaardiseringen zijn enerzijds het pandemieverdrag - en het in december 2021 opgerichte internationaal onderhandelingsorgaan/INB - dat de overeenkomsten ter versterking van de preventie van, paraatheid voor en reactie op pandemieën moet uitwerken en tot stand brengen. Anderzijds zijn er de onderhandelingen over de herwerking van de Internationale Gezondheidsvoorschriften/IHR – International Health Regulations waaraan in de media voor het grote publiek minder aandacht wordt geschonken. Deze drie onderhandelingsinstrumenten zijn gebaseerd op de leiding en de consensus van de lidstaten. De laatste vergaderingen van die twee commissies voor de stemming op de algemene vergadering van de Wereldgezondheidsorganisatie in mei zullen eind april en begin mei plaatsvinden. Daarbij is het duidelijk dat de strategie voor de bestrijding van pandemieën die naar voren wordt geschoven een inenting van de brede bevolking voorziet, waarbij de beslissingen over de toediening van vaccins en over mogelijke sancties bij de individuele landen blijven liggen. Daarom is het evident dat de politieke besluitvormers zich uitsluitend op het natuurwetenschappelijk oogpunt van de mens toeleggen en het inentingsparadigma in het middelpunt stellen. Dat betekent echter ook dat daardoor een denkwijze tot mondiale autoriteit wordt verheven die door haar eenzijdigheid slechts in zeer beperkte mate aan de levensrealiteit en het wezen van individuele mensen kan tegemoetkomen.

Individuele zelfbeschikking en vrijheid van meningsuiting in gezondheidskwesties hebben de ondersteuning van het maatschappelijk middenveld nodig!
Wie de documenten over het pandemieverdrag bestudeert die online zijn geplaatst, zal bij een aantal van de gebruikte formuleringen duidelijk kunnen vaststellen in welke mate hier beoordelingsruimte wordt gelaten en juridische schemergebieden aanwezig zijn voor de manier van interpreteren en de praktische omzetting van de teksten. Ook het feit dat de landen hierbij hun soevereiniteit behouden, in tegenstelling tot wat in een eerder stadium werd gevreesd, is niet geruststellend. Dat betekent immers niet automatisch dat de rechten van hun burgers op zelfbeschikking en vrijheid van meningsuiting in gezondheidsaangelegenheden zullen worden gerespecteerd. Hier zijn het actieve meedenken en de geëngageerde reactie van het maatschappelijk middenveld vereist.

Vrijheid van meningsuiting en diversiteit maken deel uit van het fundament van de democratie
In Artikel 18 van het pandemieverdrag staat o.a. te lezen: De verdragsluitende partijen wisselen informatie uit en werken in overeenstemming met de nationale wetgeving samen om nepnieuws en desinformatie te verhinderen, en streven ernaar om goede praktijken te ontwikkelen teneinde de nauwkeurigheid en de betrouwbaarheid van de crisiscommunicatie te verhogen. Ook hier wordt duidelijk dat er ruimte voor interpretatie wordt gelaten, in het bijzonder wat de mogelijke beperking van de vrijheid van meningsuiting op het niveau van de individuele landen betreft.

Pluralisme van methoden en vrijheid van therapie zijn democratische grondrechten
Bij alle waardering voor de natuurwetenschappelijk gerichte geneeskunde, willen wij benadrukken dat ze nood heeft aan de aanvulling door de inzichten en de ervaringen uit het gezondheidsonderzoek (de salutogenese) van de moderne integratieve geneeskunde. De effecten van de ziel en de geest van de mens op de gezondheid zijn even reëel ervaarbaar als een gezondheidsbevorderlijke levensstijl en voldoende lichaamsbeweging. Toch komen die aspecten in de lopende onderhandelingen van de internationale statengemeenschap niet tot uiting.

In plaats van angst en polarisering is er nood aan vertrouwen en dialoog
De uiteindelijke destructieve uitwerking van het polariseringspotentieel dat we tegenwoordig ervaren op de samenleving is evident. Daarom zet ELIANT zich samen met al haar partners in om waar mogelijk op bijeenkomsten en conferenties altijd te streven naar gesprekken, overleg en kritische dialoog – niet enkel met de autoriteiten in Brussel, maar ook met de verantwoordelijken van de WHO. Alle eigentijdse problemen en uitdagingen zijn door mensen gecreëerd en hebben menselijke fundamenten nodig om tot constructieve oplossingen te komen.

Zo is onze alliantiepartner Internationale Vereinigung anthroposophischer Ärztegesellschaften [Internationale vereniging van antroposofische artsenverenigingen] /IVAA er al ruim een decennium voor de pandemie mee begonnen om op het gebied van de opleiding een samenwerking op te zetten met de relevante organen binnen de WHO. Dit proces kon op 28 maart 2023 met succes worden afgesloten door de publicatie van de opleidingsrichtlijnen voor de antroposofische geneeskunde in de vorm van de zogenoemde benchmarks. Deze verbinden de volkomen onderwijsvrijheid voor de richting van de antroposofische therapie met de internationaal geldende normen van goede opleidingskwaliteit van de WHO. Dat speelt een belangrijke rol in de onderhandelingen over de erkenning van de antroposofische geneeskunde in de landen buiten Europa, aangezien die vorm van geneeskunde daar nog minder bekendheid geniet dan in Europa. De eigen identiteit in stand houden en beschermen en tegelijk bereid zijn om begrip op te brengen voor tegengestelde opvattingen en deze ook te laten gelden – daarop zal het in de komende jaren voornamelijk aankomen in de gezondheidssector.

In de hoop dat u zich in de toekomst samen met ons voor die waarden zult blijven inzetten, groet ik u van harte in naam van het team van ELIANT

Michaela Glöckler

Hier kunt u ons werk ondersteunen – hartelijk dank!